Trịnh Mạnh
Trong Tuyên ngôn Độc lập, để vạch trần thái độ tàn ác của thực dân Pháp trước công luận, Bác viết: “Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu”. Từ tắm có nghĩa mạnh hơn từ dìm, còn nói lên sự khát máu của bọn thực dân Pháp, chỉ rõ được tim đen của bọn xâm lược.
Từ thuần Việt mà Bác dùng hay nhất có lẽ là từ ngóc trong câu: “Chúng không cho các nhà tư sản ta ngóc đầu lên”. Từ ngóc, một khẩu ngữ thông thường nhưng được dùng rất hay, diễn tả rất đúng. Ngóc chỉ tư thế một người đang nằm sát đất, nằm sấp, đầu và thân mình nằm trên một mặt phẳng… Từ ngóc chỉ tình thế khốn quẫn, sống dở chết dở của tầng lớp tư sản dân tộc trước năm 1945. Họ là những người có tinh thần dân tộc, muốn mở mang công nghiệp nhưng bị thực dân cấm đoán, chèn ép, đè bẹp.
Để phát huy hiệu lực nghệ thuật và mang tính đại chúng, bản Tuyên ngôn Độc lập có 46 câu, số câu ngắn đã chiếm đến 38 câu. Ví dụ: “Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị”. Số câu dài có từ 30 tiếng trở lên, Bác đều ngắt đoạn rất rành mạch. Vì vậy, ai đọc cũng hiểu.
(Dựa theo bản thống kê và một số ý của Phan Đăng Khải)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét